Η Βίτσα είναι ορεινός οικισμός του νομού Ιωαννίνων. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νομού, στο Κεντρικό Ζαγόρι, στην είσοδο του φαραγγιού του Βίκου, στις νοτιοανατολικές πλαγιές της κορυφής Στούρος, 37 χλμ. ΒΑ της πόλης των Ιωαννίνων. Υπάγεται διοικητικά στο οικιστικό συγκρότημα του Ζαγορίου.

Γενικά

Πρόκειται για ένα οικιστικό σύνολο που διακρίνεται για την ενότητα των λιθόκτιστων οικιών, εκκλησιών, δρόμων και πλατειών του, που το καθιστούν ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά χωριά των Ζαγοριών του Κεντρικού Ζαγορίου. Αποτελείται από δύο χωρικές ενότητες (μαχαλάδες), την Άνω Βίτσα και την Κάτω Βίτσα. Οι κύριες οικονομικές δραστηριότητες των κατοίκων στρέφονται γύρω από την κτηνοτροφία και τον αγροτικό τουρισμό. Σημαντικά προϊστορικά ευρήματα έχουν ανασκαφεί στο βορειοδυτικό τμήμα του οικισμού.

Διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ναοί Αγίου Νικολάου, Κοιμήσεως Θεοτόκου και Ταξιαρχών, το γεφύρι του Μίσσιου πάνω από τον ποταμό Βοϊδομάτη. Το χωριό έχει ιδιαιτέρως έντονη δραστηριότητα εκδηλώσεων. Ανάμεσα στους τοπικούς φορείς διακρίνονται:

• O Πολιτιστικός Σύλλογος Βίτσας και
• Η Αδελφότητα Βίτσας

Ο πλούτος της τοπικής παράδοσης εκφράζεται μέσα από εκδηλώσεις για τον εορτασμό της Κοίμησης της Θεοτόκου 15 Αυγούστου, των Απόκρεω με τις γνωστές τζαμάλες και επίσης με εορτασμούς του τρόπου ζωής των κατοίκων όπως την παραγωγή τσίπουρου στις αρχές του Νοεμβρίου.

Ονομασία

Το τοπωνύμιο Βίτσα προέρχεται από το σλαβικό «bezati» που σημαίνει τρέχω, ρέω ορμητικά και την κατάληξη -ica. Οι δύο συνοικίες Βίτσας και Μονοδενδρίου αποτελούσαν, πριν από την άλωση της Ηπείρου από τους Τούρκους και μέχρι το 1753, μια κοινότητα που ονομαζόταν Βεζίτσα και αργότερα Βεΐτσα, Βίτσα και Βίτσες.